دانش خانواده و جمعیت؛ عنوان دو واحد درسی است که با تصویب جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی و با هدف تبیین عوامل مؤثر در تشکیل، استحکام و تعالی خانواده و نگاه بایسته به مسئله جمعیت و مشکلات ارائه می شود. کتاب دانش خانواده و جمعیت (ویراست جدید)، را دفتر نشر معارف منتشر کرده است. درس «دانش خانواده و جمعیت» جایگزین 2 واحد درس الزامی جمعیت و تنظیم خانواده شد و دانشجویان همه رشتهها در مقطع کاردانی و کارشناسی موظف به گذراندن این درس عمومی شدند. این درس دربردارنده مجموعهای از دانشهای شناختی و رفتاری در سطح عموم دانشجویان است که میتواند به آنان در عرصههای مختلف نهاد خانواده، پیش، حین و پس از ازدواج آگاهی دهد؛ علاوه برآن اطلاعاتی درباره وضعیت جمعیت ایران، مشکلات پیش روی آن و سیاستهای کلی جمعیت ارائه داده است.
دانشگاه معارف اسلامی براساس تجربه خود در تدوین کتاب «اخلاق خانواده» و اهداف مشترکی که در سرفصل های ارائه شده ازسوی وزارتین در درس «دانش خانواده و جمعیت» پیش بینی شده، اقدام به تألیف کتاب پیش رو نموده است. این مجموعه شامل گزیده ای از دانش های شناختی، مهارتی و رفتاری است که می تواند جوانان را در فراگیری مهارت ها و آمادگی های قبل از ازدواج و نیز نحوه مدیریت عاطفی، اخلاقی و رفتاری پس از ازدواج یاری رساند. در این کتاب ضمن تبیین مهارت های ارتباطی لازم بین اعضای خانواده، مسائلی همچون آگاهی های حقوقی، دانش ها و مهارت های ضروری در اقتصاد خانواده و شیوه حل مشکلات و آسیب های خانواده نیز مورد توجه نویسندگان قرار گرفته است.
این اثر که اولین گام در ارائه متن آموزشی دانش خانواده و جمعیت است، به کوشش اساتید محترم آقایان دکتر امیرحسین بانکی پورفرد، دکتر محمود حکمت نیا و دکتر محمدجواد محمودی و خانم ها زهرا آیت اللهی، شیما سادات حسینی، دکتر مونس سیاح و دکتر بتول نامجو و نیز با استفاده از ایده های آقایان دکتر محمود گلزاری، حسین بستان و محمدرضا سالاری فر تدوین شده است.
کتاب دانش خانواده و جمعیت، هفت فصل به شرح زیر می باشد: - تشکیل خانواده (پیش از ازدواج) - تشکیل خانواده (حین ازدواج) - تحکیم خانواده - ایمن سازی خانواده ها؛ آسیب ها و راهکارها - فرزند آوری و فرزند پروری - جمعیت