نظریه بنیادین در مناسبات دین و فرهنگ

کتاب نظریه بنیادین در مناسبات دین و فرهنگ، نوشته علیرضا پیروزمند است و در انتشارات کتاب فردا به چاپ رسیده است. این کتاب به واکاوی دو موضوع مهم دین و فرهنگ می‌پردازد و سپس به این سوال پاسخ می‌دهد که نقش دین در فرهنگ سازی چیست و چگونه است؟ همچنین علیرضا پیروزمند در کتاب نظریه بنیادین در مناسبات دین و فرهنگ، فرضیه های مختلف حول این موضوع را بررسی کرده است.

مناسبات دین و فرهنگ به واکاوی رابطه دو موضوع مهم و سرنوشت ساز یعنی دین و فرهنگ می پردازد. در طول تاریخ بشر، دین وجود داشته و به زندگی بشر معنا و جهت داده است. صرف نظر از دین و نقشی که بر جای گذاشته و می گذارد، بشر از دیر زمان با فرهنگ زیست کرده است؛ هر چه زندگی اجتماعی پیچیده تر و به سایر جوامع وابسته تر شده است، نقش فرهنگ در زندگی، خود را بیشتر نشان داده است؛ چرا که فرهنگ، کارکردی مشابه دین را بر جای می گذارد و هویت ساز است.
مسأله اصلی پژوهش حاضر، چگونگی دستیابی به نظریه ای بنیادی در نسبت مطلوب دین و فرهنگ است. از آنجا که فرهنگ، واسطۀ جریان دین در عینیت زندگی فردی و اجتماعی است، تصمیم گیری نسبت به مسایل کلان فرهنگی از یکسو و چگونگی ارتقاء دینداری در جامعه از سوی دیگر به تحلیل نسبت دین و فرهنگ وابسته شده است.
فرضیه مورد ادعا این است که نه تنها دین محصول فرهنگ نیست، بلکه قلمداد کردن آن به عنوان یکی از عوامل فرهنگساز نیز فروکاستن نقش دین است؛ دین محور فرهنگسازی است و تغییرات فرهنگ در سطوح مختلف باید تحت جاذبه تعالیم دین رقم بخورد. دین علاوه بر فرهنگ عمومی، در لایه فرهنگ تخصصی و فرهنگ بنیادی نیز محوریت دارد.
این کتاب در چهار فصل «دین شناسی»، «فرهنگ شناسی»، «نسبت دین و فرهنگ» و «سطح گستره فرهنگ» به تبیین مناسبات دین و فرهنگ می پردازد.